سفارش تبلیغ
صبا ویژن

گزارش همایش جلوه­ های حسینی در تاریخ و فرهنگ، شهرستان جلفا

گزارش همایش جلوه­ های حسینی در تاریخ و فرهنگ، شهرستان جلفا

 به گزارش خبرنگار هفته نامه «دنیز»، این همایش که به همت انجمن میراث تاریخی و فرهنگی ارس و با همکاری سازمان منطقه آزاد ارس و ستاد اقامه نماز جمعه شهر جلفا و منطقه آزاد با حضور تعدادی از اساتید شعر و ادب و مسئولان شهرستانی در مورخه 25 آبان ماه سال 1396 در محل سالن آمفی تئاتر سالن پردیس ارس دانشگاه تهران برپا شده بود، جمعی از اساتید و پژوهشگران و شاعران به ارائه آثار و افکار و مقالات خود پرداختند.

در ابتدای برنامه، دکتر اکبر صبوری، مدیرعامل انجمن میراث تاریخی و فرهنگی ارس به عنوان دبیر علمی همایش طی سخنانی از مساعدت­های منطقه آزاد ارس در برگزاری همایش مزبور تقدیر و تشکر کرد. سپس طی گزارشی، به بیان اهمیت تاریخی و فرهنگی منطقه جلفا پرداخت و گفت: جلفا دارای تاریخ بلند فرهنگی و سیاسی و اجتماعی است اما امروز فقط به عنوان یک شهر مرزی تجاری و گمرکی شناخته می شود.

صبوری تاکید کرد: ما امروز وظیفه داریم میراث فرهنگی و تاریخی شهرستان جلفا را برای نسل نو و فرهیختگان و اهل فرهنگ و تاریخ و ادب ایران و دنیا معرفی کنیم.

وی سپس به تشریح اهداف و برنامه های کلی انجمن میراث تاریخی و فرهنگی ارس پرداخت و اهم اهداف آن را تاکید بر شناسایی ظرفیت های فرهنگی و علمی و اجتماعی منطقه؛ تاکید بر ضرورت همایش ها، سمینارها عمومی و تخصصی در راستای شناساندن منطقه؛ تاکید بر انسجام و اتحاد کلیه ارگانهای دولتی، علمی و فرهنگی ، کشوری و لشکری، اساتید و شخصیتها در راستای ارایه خدمات علمی، فرهنگی و دینی و اجتماعی در منطقه؛ ضرورت پرداختن به تاریخ و جغرافیای منطقه؛ اهمیت دادن به ویژگی های بین الملللی منطقه آزاد ارس؛ شناسایی و شناساندن مفاخر و مشاهیر منطقه آزاد ارس عنوان کرد.

 به گفته دکتر صبوری، وی از چندین سال پیش به فکر برگزاری همایش علمی برای قیام امام حسین( علیه السلام) در ایام محرم بود، تا اینکه امسال با مساعدت­های مهندس عرب باغی مدیرعامل محترم منطقه آزاد ارس و نیز حجت­الاسلام و المسلمین سنجری امام جمعه شهر جلفا و منطقه آزاد ارس این امر محقق گردید. بر اساس این گزارش تعداد 10 مقاله در حوزه منطقه­ای (مراسم و فرهنگ عزاداری در منطقه جلفا) و 26 مقاله در حوزه عمومی به دبیر خانه علمی همایش واصل گردیده بود، که پس از بررسی توسط اعضاء کمیته علمی همایش 5 مقاله در حوزه منطقه­ای و 5 مقاله در حوزه عمومی به عنوان مقالات برتر انتخاب شدند.

       در ادامه حجت الاسلام و المسلمین سید محمدی، رییس سازمان تبلیغات اسلامی جلفا طی سخنانی گفت: امام حسین (ع) از همه هستی خود برای بقای اسلام گذشت. حجت الاسلام سیدمحمدی افزود: شایسته است ما در عمل خود را به امام حسین (ع) نزدیک کنیم تا مشکلات جامعه کاهش یابد. وی تصریح کرد: ائمه اطهار (ع) برای امام حسین (ع) عزاداری می­کردند و امام محمدباقر (ع) وصیت کرد که از ارثیه ایشان هزینه کنند و به مدت ده سال در صحرای عرفه و در بین حجاج جهان اسلام برای سید الشهداء سوگواری نمایند و مسلمانان در مظلومیت اباعبدالله الحسین (ع) گریه کنند.

سید محمدی با اظهار تاسف از اینکه در عزاداری­ها اغلب برنامه­ای منسجم و مطابق روش ائمه اطهار (ع) نداریم، گفت: هر کدام از هیئتهای عزاداری که فاقد یک عالم دینی است، معمولا دارای مشکلاتی دارند که استفاده از آلات موسیقی در عزاداری یکی از اینهاست.

اولین سخنران پنل اول مصطفی قلیزاده علیار شاعر، نویسنده، روزنامه نگار و برنده جایزه بین المللی شهریار (1396) و مولف بیش از 25 جلد کتاب در زمینه های تاریخی، ادبی و دینی، بود. وی ضمن سخنانی بر اهمیت برگزاری چنین همایش هایی تاکید و از دست اندرکاران آن تشکر کرد و گفت: ادبیات مرثیه و شعر عاشورایی به زبانهای عربی و فارسی و ترکی یکی از عوامل ترویج و ماندگاری اهداف امام حسین (ع) است. 

این محقق و شاعر افزود: شعر عاشورایی از روز عاشورا با رجزخوانی یاران امام حسین شروع شد و در طول تاریخ توسط شاعران و نویسندگان و عالمان متعهد به شکل شعر و کتاب تاریخ و مقتل نویسی ادامه یافت که امروز ادبیاتی بسیار غنی و سرشار از ذوق و معارف و هنر به شمار می­رود.

قلیزاده علیار آنگاه به بیان چکیده مقاله خود با عنوان «شاخصه های اصلی مناقب و مراثی اهل بیت (ع)» برای حاضران پرداخت. به گفته این محقق ادبی و دینی، شعر مدح و مرثیه در ستایش و سوگ خاندان نبوت و امامت (ع) عمری به قدمت تاریخ اسلام دارد. از اولین سالهای ظهور اسلام، اشعاری در ستایش اخلاق و اهداف و عظمت حضرت رسول (ص) توسط شاعران مسلمان از جمله ابوطالب عموی پیامر و حتی گاه شاعران غیر مسلمان از جمه«اعشی» سروده شد که در تاریخ ثبت شده است. این سنت هم در زمان حیات حضرت رسول و هم در دوره ائمه اطهار (ع) از سوی شاعران متعهد ادامه داشت و تا امروز هم شاعران مسلمان در مدح و مرثیه اهل بیت (ع) به زبانهای مختلف داد سخن داده، دیوانها ساخته و شاهکارهایی ماندگار وتاثیر گذار آفریده­اند که دراین عرصه می­توان به شاعران بزرگی چون کمیت اسدی، دعبل خراعی، سید رضی، کسائی مروزی، عطار، مولانا، سعدی، جامی، نسیمی، فضولی بغدادی، محتشم کاشانی، سید حیدر حِلّی و...اشاره کرد.

این نویسنده و پژوهشگر مسایل فرهنگی، با خواندن نمونه ایی از اشعار ترکی و فارسی و عربی در مدح و مرثیه اهل بیت (ع) از شعرای متقدم و معاصر، شاخصهای بنیادین اشعار مدح و مرثیه اهل بیت(ع) و عناصر اصلی این قبیل اشعار آیینی را در سه محور کلی تشریح کرد: 1- معرفت­افزایی (شامل عقاید اسلامی، امام­شناسی، تاریخ­شناسی و قرآن محوری) 2- حماسه پردازی حقیقی (بیان حماسه­های واقعی و فضایل حقیقی اهل بیت) 3- ذکر مصائب و مظلومیت اهل بیت (ع) خصوصا حادثه کربلا.

 

دکتر حسن حضرتی استاد تاریخ دانشگاه تهران سخنران ویژه این همایش درباره «زمینه های فکری رخداد عاشورا» صحبت کرد. به گفته دکتر حضرتی آن چه در سال 61 هجری قمری، 50 سال پس از وفات پیامبر، دردشت کربلا اتفاق افتاد در بستر طبیعی مجموعه­ای از تحولت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فکری بود که بدنبال هم اتفاق می­افتاد و زمینه را برای رخداد دیگری فراهم می­نمود. اینکه تصور کنیم این اتفاق امری غیر طبیعی بوده و جامعه انتظار وقوع آن را نداشته و از وقوع آن دچار شوک شده است، با واقعیات تاریخی همخوانی و سازگاری ندارد. 

دکتر حضرتی سپس به تحولات فکری که منجر به رخداد عاشورا شد اشاره کرد و گفت: تفسیر وارونه از اسلام نوه پیامبر را خارجی دانست و بر قتل او و یارانش مهر تایید زد. آنچه اتفاق افتاد به نام اسلام و به دست مسلمانان بود و مبانی فکری آن نیز از دل آموزه­های دینی بود؛ اما کدام دین؟! ایشان در ادامه نظریه خلیفة الهی به عنوان باور مشروعیت بخش خلافت امویان را تبیین کرد. این که چگونه این تفکر هاله ای از تقدس دور حاکمیت امویان کشید و زبان نخبگان رادر انتقاد از بنی امیه بست و آنها را برگزیده و نماینده قدرت الهی معرفی کرد.

دکتر حضرتی در اخر به این نکته ظریف اشاره کرد که معاویه به عنوان موسس خلافت بنی امیه، باور خلیفه اللهی را از اختیار ملوک عجم گرفته بود. باوری که ریشه در نظریه فره ایزدی ایران باستان داشت.

سخنران بعدی پژوهشگر تبریزی خانم منصوره وثیق مولف چند کتاب با عناوین «نوروز در آذربایجان»، «مرثیه­های قدیمی ترکی آذری» و «بانوان مرثیه سرا و شاعره­های آئینی آذربایجان» بود. وی با قرائت مقاله­ای تحت عنوان «نگاهی به مرثیه سرایی زنان در آذربایجان» به سخنرانی پرداخت. ایشان ضمن بیان مقدماتی درباره واژه مرثیه به بیان جایگاه آن در ادبیات شیعی و مذهبی مردم ایران زمین پرداخته آن را بازتاب هویت درونی و علاقه قبلی مردم این سرزمین به اهل بیت و ائمه اطهار علیهم السلام دانست. وثیق در بیان نقش زنان در مرثیه سرایی به این موضوع اشاره کردکه اولین کسی که بعد از شهادت حضرت ابوالفضل العباس و برادرانش در کربلا، بر ایشان مرثیه گفت، مادرشان ام البنین (س) بود. هر روز در بقیع برای پسرانش مرثیه می­خواند و می­گریست. مردم نیز اجتماع کرده و با مرثیه او می گریستند. ام کلثوم سلام الله علیها، دختر حضرت امیر المومنین نیز خطبه ای در نهایت بلاغت با تاثیر بسیار در کوفه خواند و زنان کوفه گریستند و مویه و ناله سر دادند و موها پریشان کردند. خانم وثیق در ادامه به نقش زنان ایرانی در مرثیه سرایی پرداختند. بر این اساس در سروده شدن ترکیب بند معروف و بی مانند محتشم کاشانی، یکی از زنان سلسله صفوی یعنی پریخان خانم دختر شاه تهماسب نقش داشت. او بود که محتشم را به سرودن اشعار درمدح و مراثی اهل بیت عصمت و طهارت تشویق کرد. در دوره قاجاریه هم علاوه بر فتحعلی شاه و ناصرالدین که مرثیه عاشورایی سرودند، این علاقمندی به شعر مرثیه در بین زنان، دختران و عروسان این سلسله نیز وجود داشت.

خانم وثیق سپس به نقش زنان آذربایجان در سرودن مرثیه به دو زبان فارسی و ترکی اشاره کرد و گفت: بعد از عهده­نامه ترکمنچای نیز فرهنگ ایرانی و زبان فارسی در آن سوی رود ارس، قفقاز، همواره رواج داشت و پیوستگی­های تاریخی، فرهنگی، دینی، زبانی و اجتماعی دو طرف ارس سبب شد تا شاعران این دو منطقه به موضوعات یکسانی بییندیشند. زنان شاعره نیز از این قاعده مستثنی نبوده همانند مردان دست به آفرینش های ادبی فاخر و بدیع زده، و در حوزه ادبیات عاشورایی، مرثیه، نوحه های خوب و وزین سرودند.

سخنران پایانی پنل اول آقای دکتر روح الله موسوی به بررسی اعتبار کتاب « اللهوف علی قتلی الطواف» نوشته عالم بزرگ شیعی قرن هفتم علی بن موسی بن طاوس پرداخت که یکی از منابع مهمی مرثیه است و قرنها معروفیت خود را در میان شیعه حفظ کرده و دارای نکات ارزنده ای در زمینه قیام عاشوراست.

موسوی طی توضیحاتی را در باره شرح و حال، شخصیت، اساتید، شاگردان و تالیفات متعدد و وفات و مدفن سید ابن طاووس، گفت: از کتاب « اللهوف» هفت نسخه در کتابخانه­­های معتبری چون کتابخانه آیت­الله العظمی مرعشی نجفی در قم، کتابخانه ملک تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه آستان قدس رضوی و نیز کتابخانه برلین موجود است. 

به گفته موسوی این کتاب از جمله کتب مرجع در مبحث مقتل ابی عبدالله الحسین علیه السلام بوده و تعداد طرق و نسخ آن نشان از اهمیت آن میان علمای فقه، حدیث و تاریخ به شمار می اید. جلالت شأن نگارنده این کتاب کافی است تا بتوان آن را از جمله تالیفات دقیق و خالی از هر گونه شائبه تحریف در وقایع تاریخی دانست.

دکتر محمدحسین اسماعیلی سخنران دیگر همایش به تفصیل «جلوه های مراسم و فرهنگ عزاداری ماه محرم در روستای قره بلاغ» شهرستان جلفا را تشریح کرد. به گفته وی واقعه عظیم کربلا چنان تاثیری در فرهنگ مسلمانان گذاشته که امروزه مراسم عزاداری ابا عبدالله الحسین با فرهنگ مسلمانان و به ویژه شیعیان امتزاج یافته است و انفکاک آن از فرهنگ بومی میسر نیست.

دکتر اسماعلی در ادامه سخنرانی خویش به وجوه تشابه و تفاوت مراسم عزاداری روستای قره بلاغ با دیگر جاها پرداخت و تفاوت های اساسی این مراسم در قره بلاغ را با روستاهای همجوار در این عنوان بازگو کرد.

 وی گفت: دراین روستا، پیران و جوانان، زنان و مردان، نوجوانان و کودکان با شور و هیجان خاصی در مراسم سینه زنی، زنجیر زنی، شبیه خوانی، و احسانهای اباعبدالله الحسین شرکت می­کنند و هیچ گونه اسباب موسیقی، از قبیل طبل، سنج و شیپور در مراسم عزاداری روستای قره­بلاغ دیده نمی­شود.

محمد گاوبانی سخنران دیگر همایش از هیت چهارده معصوم هادیشهر شمالی  بود که مقاله­ای تحت عنوان «مراسم و فرهنگ عزاداری در هادیشهر شمالی» (هیت چهارده معصوم) برای حاضران ارائه کرد و نحوه اجرای مراسم عزاداری امام حسین در هادیشهر در ایام محرم را توضیح داد و سپس به دیگر فعالیتهای فرهنگی هیت چهارده معصوم در طی ایام سال پرداخت، از جمله: ترتیب دادن مراسمات مذهبی در سایر مناسبتهای مذهبی، جمع آوری کمک های مردمی و ارسال آن به افراد نیازمند.

اولین سخنران پانل سوم آقای دکتر حسن زاده دانشیار دانشگاه الزهراء تهران با مقاله ای تحت عنوان« مقایسه تحلیلی رفتار سیاسی کوفیان و یاران امام حسین» بود. به گفته دکتر حسن زاده، کالبد شکافی فرهنگ رفتاری دو گروه کوفیان و حسینیان نشان می دهد که وفاداری این دو گروه از دو جنس و ماهیت متفاوتی برخوردار است. وفاداری کوفیان آمیزه ای از ترس و عصیبت قبیله ای و چشمداشت مادی بود. این وفاداری مشکلاتی چون تذبذب رفتاری، بی ریشه بودن وفاداری، خشونت های آنی و پیش بینی نشده را دامن می زد. بر این اساس کوفیان نه در اطاعت از عبیدالله بن زیاد و نه در دشمنی با امام حسین صداقت لازم را نداشتند. دکتر حسن زاده در ادامه سخنرانی خود درباره وفاداری بر این نکته اشاره فرمودند که، بحران وفاداری پدیدهای فراگیر در جامعه اسلامی آن روز بود. در حالی که وفاداری یاران ابا عبدالله حسین (ع) بر آمده از ارزشهای دینی و عشق به امامشان بود. عشق به شهادت که نماد برجسته وفاداری در نزد حسینیان بود، خیلی در فرایند وفاداری یاران امام جای تأمل دارد. دلیلش نیز این بود که اندک یاران امام برای وفاداری خود انتظار مادیات و زندگی خوش نداشتند بلکه خطرات جانی برایشان داشت. دکتر حسن زاده در بخش پایانی سخنرانی خویش به نوع شناسی وفاداری در روز عاشورا پرداخته و بر آن دو مفهوم متفاوت وفاداری دنیایی و وفاداری ایمانی را اطلاق کرد.

سخنران پایانی پانل دوم جناب آقای دکتر ابوالفضل عابدینی لیواری استاد دانشگاه تهران بود. این سخنرانی درباره« جلوه های آزادی و آزادگی در قیام عاشورا» بود. به گفته ایشان، حماسه جاودانه حسینی رخداد و حسین بن علی(ع) و یاران پاک وی شهید شدند و زنان و فرزندان آن حضرت به اسارت رفتند برای آنکه نام خدا زنده بماند، عدالت و حق پیروز گردد، زحمات انبیاءو فرستادگان بزرگ الهی فراموش نشود. فداگاریهایی که در راه حقیقت و فضیلت در طول تاریخ انجام شده بود پایمال نگردد و بلاخره برای آن بود که دودمان خبیث بنی امیه، این شجره ملعونه، همه چیز را بازیچه دست خود و حکومت خویش قرار ندهد. این ها هدف های عالی انسانی آن حضرت بود. دکتر عابدینی در ادامه افزودند که رژیم سفاک اموی گمان کرد با بوجود آوردن فاجعه کربلا خواهد توانست، پیام امام حسین(ع) را خاموش کند، ولی نمی دانست که پیام حماسه عاشورا در تاریخ پایدار خواهد ماند. ایشان ععلل ماندگاری و جاودانگی این نهضت را عواملی چون مبارزه با ظلم و ستمگران، اصلاح امت محمدی، مبارزه با فساد اجتماعی، افشاگری چهره پنهانی و ضد اسلامی بنی امیه، ایجاد روح شرمساری در مردمی که از یاری امام دریغ نورزیدند، ایجاد روحیه جهاد و مبارزه و روحیه شهادت طلبی در راه خدا و قرآن و دادن درس آزادگی و زیر بار ذلت نرفتن بود.

    حجت الاسلام و المسلمین سنجری امام جمعه محترم شهر جلفا و منطقه آزاد ارس نیز که پیشتر در بخش محورهای همایش موضوعاتی را پیشنهاد داده بودند در اختتامیه این همایش حضور بهم رسانیده طی سخنانی به تفسیر عرفانی حادثه عاشورا پرداختند و گفتند : عاشورا مرز بین انسانیت و غیر انسانیت ، بین بصیرت و جهل است. ایشان با استناد به احادیث معصومین(ع) بر ثواب گریستن در ماتم امام حسین تاکید کردند. حجت الاسلام در بخشی دیگر از بیاناتشان اظهار داشتند: انسان اساس اسلامیت است اما در غرب ابزار اصل زندگی است.

این همایش در پایان بعد از توزیع تقدیر نامه و جوایز به مقالات برتر- منطقه ای و عمومی، هیت های عزاداری نمونه سطح شهرستان و نیز پیرغلامان اهل بیت( ع) در راس ساعت 14:45 خاتمه پذیرفت.

منبع: دوهفته نامه «دنیز»، شماره 114؛ مورخ 16 دیماه 96


مساجد ایرانی در ارمنستان و قراباغ کوهستانی

گزارش میدانی؛

مساجد ایرانی در ارمنستان و قراباغ کوهستانی

کوهستان‌های قفقاز از دیرباز مورد توجه ایرانی­ها بوده­ است. این سرزمین رویایی جایگاه خاصی در حافظه تاریخی ما دارد و در جایجای آن می‌توان خاطرات مشترکی از زندگی و حیات فرهنگی ایران و مردمان بومی آنجا پیدا کرد. آنچه ایرانی‌ها به عنوان قفقاز می­شناسند عمدتاً جنوب این رشته کوههاست که از داغستان آغاز و به ایروان و نخجوان ختم می­شود. در گذشته شهر تاریخی «دربند» (شهری که بنای حصار آن با نام انوشیروان گره خورده) مرز تاریخی ایران با مهاجمان شمالی بود و نواحی شهری در همین ناحیه از کانونهای مهم تمدنی و زبان فارسی به شمار می‌رفت.

در این بین ارمنستان از نواحی تمدن­خیز ناحیه است که در سراسر آن می­توان بناهای تاریخی را دید. مساجد ایرانی در این منطقه نیز از ساختمان­های زیبای آن نواحی هستند.

این جمهوری کوچک خودمختار همزمان با فروپاشی شوروی و با استناد به قانون اساسی آن اعلام موجودیت کرد. قراباغی‌ها فلسفه استقلال خواهی خود را همانی می­دانستند که بقیه جماهیر به آن استناد کرده بود. اما بلافاصله درگیری های خونینی رخ داد که تا 1994 به درازا کشید.

عملا نزدیک به 140 کیلومتر از مرزهای شمالی ایران از روستای گورادیز تا ابتدای مرز ارمنستان به قراباغ کوهستانی اختصاص دارد.

در طول جنگ و پس از آن دستگاه تبلیغاتی باکو، پروپاگاندای زیادی در کشورهای اسلامی (به ویژه پاکستان، عربستان و ایران) مبنی بر تخریب مساجد اسلامی در قراباغ و حتی خود ایروان (که در قدیم دارای جمعیت مسلمان زیادی بود) مطرح کرد. این تبلیغات بیشتر در خصوص مساجد شوشی و شهر آغدام بود که بازدید میدانی از آنها موضوع این گزارش است.

بازدید از این مساجد نشان می­دهد که دولت قراباغ کوهستانی نه تنها آسیبی به این مساجد نرسانده است بلکه در مواردی و به هزینه بسیار به مرمت آن اقدام کرده است. از سوی دیگر به لحاظ حقوقی مساجدی مانند مسجد ایرانی آغدام و مساجد ایرانی شوشی کمترین ارتباط را با جمهوری آذربایجان دارند. این مساجد یادگار حضور ایرانی‌ها در قفقاز به ویژه در شوشی هستند. زبان و خط فارسی به همراه معماری کاملا ایرانی در سراسر مسجد نشان می­دهد که مساجد مزبور پیش از هر چیز بخشی از میراث فرهنگی ایران هستند و قراباغ کوهستانی نیز آنها را به عنوان میراث فرهنگی ایران شناسایی کرده است.

* مساجد شوشی

قراباغ از دیرباز منطقه­ای مرکب از جمعیت­های قومی مختلف بود. به طور کلی قفقاز از تنوع قومی و زبانی بالایی برخوردار است که ساختار فرهنگی آن را تو در تو و پیچیده کرده است. حضور خاندان­های ایرانی در این منطقه به ویژه شوشی، تا پیش از 1918 و حمله اردوی عثمانی به قفقاز (به فرماندهی نوری پاشا برادر انور پاشا) به نحو بارزی مشهود بود. در موزه تاریخ شهر شوشی مدارک زیادی هست که نشان می­دهد خاندانهای ایرانی به ویژه از طبقه اشراف در این شهر و اطراف آن زندگی می‌کردند. بخشی از آثار هنری و معماری شوشی نیز به حصور همین دسته از ایرانی در آنجا باز می‌گردد. قلعه و حصار شهر از جاذبه­های تاریخی و گردشگری آن است و بر زیبایی طبیعی آن افزوده است. این قلعه در 1756 میلاد توسط «پناه­خان جوانشیر» از سرداران نادرشاه بنا شد. پیش از 1918 و حمله نیروهای عثمانی به جنوب قفقاز خاندانهای  ایرانی در شهر زندگی می­کردند که تقریبا همگی یا توسط ارتش عثمانی قتل عام و یا مجبور به مهاجرت شدند.

  هنگامی که سخن از مسجد در شوشی می­رود، مسجد جامع شوشی موسوم به «مسجد ایرانی عُلیا» فرا یاد می‌آید. اما در این شهر مساجد دیگری نیز وجود دارند. مسجد ایرانی اولیا که به نام­های دیگری چون مسجد جامع شوشی یا مسجد «گوهرآغا» معروف شده، یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر شوشی است. این بنا در 1768 توسط ابراهیم خلیل جوانشیر فرزند پناه‌خان ساخته شد. بعدها دختر وی به نام گوهرآغا که از مادری گرجی متولد شده بود، به ادامه ساخت و مرمت آن کمک کرد. کتیبه­ای به زبان فارسی در سر در مسجد نصب شده که نشان می­دهد گوهرآغا بخشی از اموال خود را جهت تعمیرات وقف کرده است. این مسجد دارای یک حیاط پشتی است که گورستان بزرگان شهر بود. تمام سنگ قبرهای آن به زبان فارسی است.

در ضلع غربی مسجد، حجره­های کوچکی قرار دارد که احتمالا برای استراحت زائران و یا طلبه­ها بود، این قسمت نیز در حال بازسازی است.

این مسجد که دارای ویژگی­های هنری منحصر بفرد و نیز ارزش تاریخی و اجتماعی است، به موجب تابلو نصب شده، مورد حفاظت مسئولان قراباغ قرار دارد و هزینه های مرمت آن مشترکاً با بخش خصوصی ایران تامین می­شود. روند مرمت مسجد هم اکنون در جریان است و پیش­بینی می­شود تا چند سال آینده به اتمام برسد. بخش‌ خصوصی ایران که در حوزه هنر و معماری فعالیت دارد، بازسازی این بنا را بر عهده گرفته است.

 مسجد ایرانی اولیا که به نام­های دیگری چون مسجد جامع شوشی یا مسجد «گوهرآغا» معروف شده، یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر شوشی است. این بنا در 1768 توسط ابراهیم خلیل جوانشیر فرزند پناه‌خان ساخته شد. 

 مسجد دیگر، که در نزدیکی ضلع شمالی مسجد گوهرآغا قرار گرفته‌، «مسجد ایرانی سُفلی» نام دارد که امروزه متروکه است. این مسجد نیز ارزش معماری و زیبایی خاص خود را دارد و از یک صحن بزرگ (احتمالا بزرگتر از مسجد بالادست/گوهریه) به اضافه دو مناره­ای که تقریبا سالم مانده تشکیل شده است. مناره­های آن از مسجد بالادست، بلندترند و نزدیک به 80 پله است به طوری که هنگامی که فرد بر فراز آن قرار می‌گیرد تسلط ذوق­انگیزی بر کل شهر پیدا می­کند. صحن این مسجد نسبتا بزرگ بوده و از شبستان­های زیبایی تشکیل شده که در صورت تعمیر زیبایی آن دو چندان خواهد شد. حیات اصلی مسجد بالادست محوطه­ای وسیع است که امروزه به دلیل متروکه ماندن، تبدیل به چمنزار شده. در اینجا بخش مهمی از طاق مسجد فرو ریخته است و کاشیکاری­های آن در گذر زمان تخریب شده­اند. برخلاف مسجد بالادست که در آستانه تعمیر و مرمت است، هنوز خبری از تعمیر این بخش از مسجد نیست. با توجه به اینکه مسجد ایرانی شوشی معروف به گوهریه مجموعه­ای از دو مسجد بالادست و پایین دست است، مشخص نیست که آیا مسجد پایین دست نیز شامل پروژه تعمیر و مرمت خواهد بود یا خیر؟!

  مسجد گوهریه، هم اکنون در حال بازسازی است و هیچ گاه نیز مورد بی احترامی ارمنیان قرار نگرفته است.

آخرین گزارش اساتید تاریخ و ایران‌شناسی از وضعیت این مسجد به 2009/1388 باز می‌گردد. دکتر حامد کاظم­زاده در گزارش میدانی خود از روند مطلوب بازسازی آن خبر داده بود که تا کنون ادامه دارد. وی در این گزارش اشاره می­کند که مسئولان قراباغ، با به وجود آوردن آرامش، از 2006م شروع به بازسازی آن کرده­اند. تعمیر سقف، خاکبرداری از صحن مسجد، تعمیر کتیبه­های آسیب دیده، صاف کردن سنگ قبرهای افتاده و نصب پله­های جدید از جمله اقداماتی بود که این مسجد مخروبه را به بنایی قابل قبول در شأن نام یک مسجد تبدیل کرده است. البته، بدون تردید این بنا همچنان نیاز به احیاء و بازسازی دارد که این موضوع نیز همت ایران و نهادهای متولی مساجد و امکان مذهبی را می­طلبد.

علاوه بر این مساجد دیگری نیز در شوشی وجود دارند که از بناهای تاریخی و ماندگار آن به شمار می­روند. از آن جمله می­توان به مسجد پناه‌علی­خان (ساتلی) اشاره کرد که به طور کامل مرمت و بازسازی شده است و تمام هزنیه­های آن بر عهده ارامنه است.

 مسجد کبود ایروان

آنچه در مرکز شهر ایروان خودنمایی می­کند مسجدی با گنبد نیلگون است که در 1765 میلادی توسط والی وقت ایروان احداث شده است. این مسجد دارای شبستانی به وسعت 446 مترمربع، گنبدی با ارتفاع 24 متر و 26 حجره است. در حیاط مسجد یک باغ کوچک ایرانی قرار دارد و معماری خود مسجد نیز، همتای بسیاری از مساجد ایران است.

  مسجد کبود ایروان یکی از زیباترین مساجد در نوع خود است. این مسجد به لحاظ معماری و ساختار از اهمیت زیادی برخوردار است و با گنبدی به رنگ کبود، یکی از زیبایی­های ایروان است و محل بازدید گردشگران است.

هزینه­های تعمیر و مرمت مسجد در سال 1996- 1999 از سوی بنیاد مستضعفان تامین شده و هم اکنون اداره آن بر عهده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است ولی هزینه­هایی چون پول آب و برق توسط دولت ارمنستان تامین می­شود. از جمله برنامه­های فرهنگی مسجد کبود پس از واگذاری 99 ساله به ایران در سال 1394 برگزاری کلاس های آموزش زبان فارسی است.

 * مسجد آغدام

شهر آغدام (آغنا) در شمال‌غربی قراباغ کوهستانی واقع شده است و مرکز میوه انار در قراباغ است. در منطقه تماس بین نیروهای متخاصم ارمنی و جمهوری‌آذربایجان، یک مسجد ایرانی دیده می­شود که طبق تابلوی دولتی نصب شده، این مکان را به عنوان میراث فرهنگی ایرانی مورد شناسایی قرار گرفته است.

 مسجد آغدام علاوه بر اهمیت تاریخی از اهمیت سیاسی برخوردار است و ممکن است در پروپاگاندای سیاسی از سوی باکو مورد استفاده قرار گیرد. از همین رو پیش از این، گروه مینسک (وابسته به سازمان امنیت و همکاری اروپا) با حضور در مسجد و نواحی اطراف بر حفاظت آن گواهی داده­اند.

مسجد ایرانی آغدام یا به قول ارامنه مسجد پارسی، مابین 1868- 1870 ساخته شد. طول مسجد 21 گام و عرض آن 23 گام بود. در حیات پشتی مسجد، منتهی به باغ های کشاورزی منطقه می­شد، دو حوض بزرگ واقع شده است.

 به دلیل متروکه بودن شهر درهای ورودی مسجد کاملا بسته هستند زیرا در طول روز ممکن است احشام و حیوانات وارد مسجد شده و باعث بی­حرمتی به آن شوند. در اطراف مسجد فقط سربازان هنگ مرزی به اضافه چند کشاورز در داخل شهر حضور دارند.

چند ده کیلومتر پس از این ناحیه، قوای نظامی باکو مسقر هستند و روشنایی چراغ­های شهر میربشیر شب هنگام از این سوی مرز مشهود است. قرار گرفتن این بنا در فاصله نزدیکی از خط آتش باعث شده است که امکانی برای تعمیر و مرمت مسجد وجود نداشته باشد زیرا نیروهای مرزبانی باکو قادر به هدف­گیری در این سوی مرز هستند و بخش مهمی از تبادل آتش در خطوط تماس در همین نقطه اتفاق می­افتد.

 * گفتگوی درون تمدنی و تعامل دینی

نحوه تعامل و همکاری بین ایران و ارمنستان نمونه­ای خوب از گفتگوی درون تمدنی و همچنین گفتگوی دینی است. کلیساها در ایران مورد حمایت دولت قرار دارند و ایران از فعالیت اجتماعی ارامنه حمایت می­کند. از سوی دیگر مساجد ایرانی در ارمنستان و قراباغ از احترام و ارزش خاصی برخوردارند و طرف ارمنی اجازه دخل و تصرف و مرمت در این آثار را داده و در برخی مواقع خود پیشگام بازسازی شده است.

 ارمنستان تنها همسایه مسیحی ایران است و نحوه تعامل فرهنگی دو کشور می­تواند به عنوان الگو مطرح باشد. دور نگه داشتن اماکن تاریخی و فرهنگی به ویژه مساجد و کلیساها از منازعات سیاسی و منطقه­ای برای حفظ و ادامه تمدن­ها اهمیت زیادی دارد.

منبع: دو هفته نامه «دنیز»شماره 114 - موزخ 16 دی ماه 96

 


ویژگیهای خانواده برتر در اسلام - دنیز

خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران - ایرنا گزارش داد:
 

ویژگی‌های خانواده برتر در اسلام

دوهفته نامه «دنیز» در شماره 104 به تاریخ 25 اسفند 95 ، مقاله ای در خصوص ویژگی‌های خانواده برتر از دیدگاه دین اسلام منتشر کرده است.

در این مطلب می خوانیم: خـانـواده، کـانـونـی است مقدس که در سایه پیوند زناشویی 2 انسان از 2 جنس مخالف پـایـه گـذاری شـده است و بـا پـیـدایـش و تـولیـد فـرزنـدان کامل تر می شود.
به عقیده صاحب نظران، خانواده از نـخـسـتـین نظام های نهادی عمومی و جهانی است که برای رفع نیازمندی های حیاتی و عاطفی انـسـان و بـقـای جامعه ضرورت تام شریفه "وَاجعَلنا لِلمُتّقینَ اِماما" (فرقان : 74)، آرمانی است که خانواده‌های اسلامی باید آن را عینیت بخشند و صلاحیت الگویی اسلام را برای تربیت شایستگان و خانواده های برتر برای جهانیان به اثبات برسانند.کد خبر:
اسـلام در روش تـربـیـتـی خـود، انـسان‌ها را به الگوها، ایده آل‌ها و نمونه‌های برتر تـوجـه مـی‌دهـد؛ تاثیر الگوهـا در ساخته شدن فرد و اجتماع بر کسی پوشیده نیست. خـانـواده، کـوچـک‌تـریـن واحـد اجـتـمـاعـی اسـت کـه سـلول اولیـه آن را زن و شـوهـر تـشـکـیـل مـی‌دهـنـد.
الگـوی اسـلام بـرای خـانـواده ایـده آل کـدام است؟ اسلام چه خانواده‌ای را برتر می شمارد؟ خانواده برتر از نظر اسلام چه ویژگی هایی دارد؟

** خانواده برتر
در اسلام بـرای تـشـکیل خـانـواده استانداردهایی معرفی شده است. هر قدر رکن های تـشکیل دهنده خانواده با آن استانداردها منطبق باشند به همان مقدار از شایستگی و برتری بـرخـوردار خـواهـنـد بـود. در روایت ها، ویژگی های فراوان برای شایسته ترین زنان و مردان بیان شده است و در سیره معصومین (ع ) نیز ارشادهایی وجود دارد که می توان از آنها خـانـواده هـای بـرتـر و شـایـسـتـه را شـنـاخـت. از ایـن رو، بـه طـور اجـمـال مـی توان گفت خانواده برتر از نظر اسلام، آن است که رکن های آن شایسته و منطبق بـا اسـتـانـداردهـای اسـلامـی باشد، مناسبت ها و رابطه های منطبق با آموزه های دینی بر آنها حـاکـم بـاشـد، خـروجـی آن انـسـان هایـی شـایـسـتـه و مـوثـر در سـاخـته شدن جامعه ایده آل اسـلامـی بـاشـد.
مـلاک بـرتـری از نـظـر اسـلام مـال و ثروت و مانند آن نیست که کسی به آنها ببالد از این رو، اگر خانواده‌ای را برخوردار یافتید نباید شگفت زده شوید "فَلا تـُعـجِبُک اَموالُهم وَلا اَولادُهُم" (توبه : 55) زور و قوت مادی نیز معیار برتری نیست که کسی در ارزیابی افراد در خانواده ها به آن ببالد: "کانواُ اَشَدَّ مِنکم قُوّةً" (توبه :9) چنانکه برخورداری از قوم و قبیله و عشیره، جاه و مقام و شهرت نیز ملاک برتری نیست.
بـرتـری خـانـواده بـه انـطـباق آن با استانداردهای اسلامی و برخورداری از ویژگی های ارزشـی و فـضـیـلت هـاست. هر خانواده از آن استانداردها بهره مند باشد برتر است. بـنـابـرایـن، مـنـظـور از بـرتـری خـانـواده، بـرتـری در فـضـایـل انـسانی و ارزش های اسلامی است که برخی از آنها با عنوان ویژگی های خانواده برتر خواهد آمد.

** خانواده برتر از منظر قرآن
قرآن کریم بهترین الگوها را برای شناسایی خانواده برتر به جهانیان معرفی کرده است. خاندان حضرت ابراهیم (ع ) از آن جمله است. اِنَّ اللهَ اصـطـَفـی ادَمَ وَ آلَ ابـراهـیـمَ و آلَ عـِمـرانَ عـَلَی العـالَمـیـن (آل عمران: 33)
هـنـگـامـی کـه فرشته های الهی نزد حضرت ابراهیم (ع) آمدند و تولد حضرت اسحاق را بـه او بـشارت دادند ساره، همسر اولش نیز در آنجا حاضر و ایستاده بود، تبسمی بر لب داشت و ناظر بر این جریان بود؛ ترجمه آیه 71ـ73 سوره هود چنین است: و زن او ایستاده بود. خندید. پس وی را به اسحاق و از پی اسحاق به یعقوب مژده دادیم. (هـمـسـر ابـراهـیم) گفت: ای وای برمن، آیا فرزند آورم با آنکه من پیر زنم و این شوهرم پیرمرد است؟ واقعا این چیز عجیبی است. گفتند: آیا از کار خدا تعجب می کنی؟ رحمت خدا و برکات او بر شما خاندان (رسالت ) باد، بی گمان، او ستوده ای بزرگوار است .
این آیه ها افزون بر معرفی حضرت ابراهیم (ع) برجستگی های اخلاقی و معنوی همسران آن حضرت را نیز تبیین می کنند.

قـرآن کـریـم خـانـواده حـضـرت مـریـم (ع) را نـیـز بـرتـر دانـسـتـه و از آن بـه «آل عـمـران» یاد می کند. در این خانواده برتر 2 بانو یعنی حضرت مریم و مادرش به عنوان صفوه و برگزیده الهـی بـه جـهـانـیـان مـعـرفـی شده اند. حضرت مریم با آن همه کمال هایی که قرآن کریم گـوشـه هـایـی از آن را ذکـر کرده، دست پرورده مادری نمونه است که او را به پناه خدا سـپـرد، خـدا هم به او پناهندگی داد. آن پناه خواستن نیز در کنار محراب عبادت بود و به استجابت رسید.
نـمـونـه دیـگر خانواده برتر در قرآن، خانواده حضرت یحیی (ع) است. او نمونه ای از فـرزنـدی صـالح در خـانواده ای شایسته است خانواده حضرت موسی (ع) نیز از این جمله اسـت. او پـدر و مادری نمونه دارد. قرآن کریم داستان مرارت های مادرش را در آن شایسته بـرای هـمـسـرش اسـت. چـنـانکـه هـمـسـر او نیز دختر حضرت شعیب (ع) دارای صلاحیت های اخلاقی و معنوی فراوانی است که قرآن کریم نجابت و حیای او را ستوده است .«فَجاءَتهُ اِحداهُما تَمشی عَلَی استحیاء...» (قصص : 25)

** برترین خانواده در اسلام
اسـلام اهـل بـیـت پـیـغـمـبـر اکـرم (ص) را بـه عـنـوان نـمـونـه ای کـامـل از خـانواده برتر معرفی و صلاحیت الگویی آن را برای جهانیان امضا کرده است. خـداونـد سـبـحـان ایـن خانواده را از هرگونه رجس و پلیدی مبرا دانسته است. آیه شریفه «اِنَّمـا یـُریـدُ اللهُ لِیـُذهبَ عَنکم الرّجسَ اهلَالبیتِ وَ یطَهّرکم تَطهیرا» (احزاب : 23)، خطاب به همین خانواده است .
آیـه مـبـاهـله (آل عـمـران :61) دربـاره اعـضای این خانواده وارد شده و عظمت مقام های معنوی و عرفانی آنان را به نمایش ‍ گذاشته است. سوره انسان فضیلت های آنان را ستوده است و خلاصه جای جای قرآن از فضایل و ویژگی های آنان سخن گفته است.
ایـن خـانـواده از پـیـونـد مـلکـوتـی وجـود نـازنـیـن حـضـرت عـلی (ع) و فـاطـمه اطهر (ع) تـشـکـیـل شـده اسـت و آن 2 مـصـداق بارز انـسـان کـامـل و ایـده آل هستند. علی (ع) و فاطمه (ع) کفو یکدیگرند؛ اگر علی (ع) نبود فاطمه (ع) در عالم هـمـتـایـی نـداشـت و اگـر فـاطـمـه (ع) نـبـود برای علی (ع) کفوی نبود. پیوند آن 2 در آسـمـان هـا و نـزد عـرشـیـان بـرقـرار شـد و در جـمـع زمـیـنـیـان تـحـقـق عـیـنـی یـافـت. رسـول خـدا(ص ) در جـریـان ازدواج آن 2 وجود عرشی، آنان را اسوه و الگوی امت خویش خواند و فرمود: زنـدگـی عـلی (ع) و فـاطمه (ع) سراسر الگوست. همسرداری علی (ع)، مدیریت او در خـانـه و خـانـواده، شـوهرداری فاطمه (ع)، خانه داری و تربیت فرزند او در عالم نظیر ندارد و تا قیامت برای جهانیان نورافشانی می کند.

** ویژگی های خانواده برتر
بـا تـوجـه به اینکه اهل بیت پیامبراکرم (ص) از نظر اسلام برترین خانواده شمرده می شـونـد از تـمـام ویـژگـی هـای ارزشـی و اسـتـانـداردهـای مـکـتـبـی بـه صـورتـی کامل برخوردارند، امام علی (ع) پیروان خود را به اهل بیت و الگوگیری از آنان فرا خوانده است و می فرماید: به اهل بیت پیامبر بنگرید، از آن سمت که آنان گام برمی دارند منحرف نشوید و قدم به جـای قـدمشان بگذارید، آنان هرگز شما را از جاده هدایت بیرون نمی برند و به پستی و هـلاکـت بـاز نـمی گردانند. اگر سکوت کنند سکوت کنید و اگر قیام کردند قیام کنید، از آنها پیشی نگیرید که با این توضیح ویژگی های خانواده برتر را از دیدگاه اسلام در محورهای زیر پی می گیریم.

** اصالت خانوادگی

اولیـن ویـژگـی خـانـواده بـرتـر در اسـلام، اصـالت خـانـوادگـی و اصل و نسب پاکیزه است. اصلاب ارزشمند پدران و دامن های مطهر و پاک مادران که به هیچ گـونـه پـلیـدی آلوده نشده اند. بسیاری از نابسامانی های اجتماعی از همین ناحیه صورت مـی گـیـرد کـه زن و مرد حریم خود را نمی شناسند و به موازین شرع مقدس بی اعتنایی نشان می دهند. اسلام هرگز با حضور زن در صحنه اجتماع مخالف نیست؛ اسلام با بی حجابی، بی عفتی، اختلاط زن و مرد مخالف است.

** ویژگی های نفسانی
خـانـواده بـرتـر از لحـاظ ویـژگـی های نـفـسـانـی رکن های تشکیل دهنده آن برجستگی هایی از جمله دین و ایمان، علم و دانش، معنویت، تقوا، احـتـرام متقابل، مدیریت ایده آل، تـحـمـل یـکـدیـگر، تربیت نسل صالح و داشتن شیوه متعادل در زندگی دارد.

** شیوه متعادل در زندگی
خـانـواده بـرتر در شیوه زندگی خود حد و اندازه را نگه می دارند، نعمت های الهی را بی حـسـاب و کـتـاب مـصرف نمی کنند و آنها را ضایع نمی سازند. در زندگی آنها اثری از تجملات و تشریفات وجود ندارد. آنها کرامت انسانی خود را ارزشمندتر از آن می دانند که اسـیـر زرق و بـرق و تـجملات دنیا شوند. نه اینکه نتوانند از امکانات دنیوی برخوردار باشند، بلکه دارایی و ناداری هیچ تغییری در شیوه زندگی آنها ندارد.
منبع: دوهفته نامه «دنیز»، محل نشر: ارومیه، استان آذربایجان غربی

کد خبر:

82444837 (5857943) | تاریخ خبر: 08/12/1395


از فرقه سازی در اسلام تا دشمنی با تشیّع؛ مقاله بهمن بهرامپور

 

از فرقه سازی در اسلام تا دشمنی با تشیّع

 نویسنده: بهمن بهرامپور (پژوهشگر مسایل اجتماعی و تاریخی) 

این حدیث را شیعه و سنی به تواتر از پیغمبر (ص) نقل کرده ­اند که فرمود: بعد از من هیچ پیمبری نخواهد آمد، بعد از قرآن هیچ کتاب آسمانی از سوی خدا نازل نخواهد شد و بعد از امت من امتی نیست، پس حلال و حرام خدا تا روز قیامت همان است که خداوند بر زبان من جاری نموده است.

این حدیث پشتیبانی صریح قرآنی هم دارد که پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) را «خاتم­ النبیین» یعنی آخرین پیامبر الهی معرفی کرده است. اما برخلاف این اعتقاد قرآنی و دینی مسلمانان، گاه دستها و جریانهایی پلید با مقاصد سیاسی و با استفاده از ناآگاهی مسلمانان عوام، اقدام به فرقه ­سازی و راه انداختن دین­ های جعلی و پیغمبران دروغین کرده، مردم عوام را فریب داده، در بین مسلمانان شکافهای انحرافیِ اعتقادی و فکری ایجاد کرده­ اند که امروز شاید گروه تروریستی «داعش» (شاخه جدیدی از وهابیت) تازه­ ترینش باشد گرچه آخرینش نخواهد بود! همچنین «شیعه انگلیسی» و «سنی آمریکایی» روی دیگر این سکه نیرنگ شیطانی است که امروز دنیا شاهد آن است

جریان­ شناسی تاریخ معاصر، با بررسی و تجزیه و تحلیل آنچه بر گذشته جامعه مسلمانان ایران رفته است، می ­تواند ابزاری موثر برای شناخت نسل حاضر به ویژه نسل­های آینده، از تاریخ این مرز و بوم باشد. هر فرد علاقمند به تاریخ سرزمین ایران، می­ تواند به ریشه ­یابی تاریخ حوادث ایران بپردازد و تاریخ گذشتگان را آیینه عبرتی بداند. اگر چه حوادث تاریخی تکرار ناپذیرند اما علم تاریخ قابل تعقل و تجربه است و ریشه و علل مشابه، حوادثی مشابه را خلق می­کنند. اگر نگاهی اجمالی به تاریخ این سرزمین کهن بیندازیم متوجه می­ شویم که همراه این تجربه ­ناپذیری انجام شده، برخی از حکومت­های مشابه روی کارآمده­اند و علل و زمینه­های فراهم شده و آنها از میان رفته ­اند.

گلادستون نخست وزیر وقت انگلستان با حضور در مجلس این کشور در حالی که یک جلد قرآن را بر سر دست گرفته بود به نمایندگان خطاب کرد و گفت: تا این کتاب در دست مسلمین است کاری از انگلستان بر نمی­آید و نمی ­توانیم بر آنها حکومت کنیم.

 البته کسان دیگری قبل از گلادستون هم به این تیجه رسیده بودند.

 

هر دین الهی سه نشانه دارد:

1- ادیان قبلی بشارت در به وجود آمدن آن دین بدهند: یعنی پیامبران گذشته یا حداقل یک دین گذشته تصدیق کند که بعد از من چنین پیغمبری یا چنین دینی و چنین کتابی خواهد آمد که همه ادیان چنین بودند.

2- معجزه داشتن، بدین معنی چون صاحب وحی و امام هستند باید چیزی از خود نشان دهند که دعوی آنها را ثابت کند. اکثر پیامبران چون صاحب اعجاز و کرامت بودند، از این رو چیزی خارق­العاده و حرکتی نشان دادند که دیگران از آن عاجز بودند.

3- اثبات گفتار ادعا کننده آن دین: بدین معنی که بتواند صدق گفتارش را برای همه ثابت کند البته ممکن است در اثر ریاضت مانند هندیان و جوکیان هندی کار خارق­العاده ای کنند اما فقط همانطور که در باره اشخاص و صلاحیتشان تحقیق می­کند دین چنین است. بنابراین «علیمحمد باب شیرازی» بانی فرقه بابیت و بهائیت را در حضور ناصرالدین شاه و علماء وقت امتحان کردند، معلوم شد که دروغ می­گوید و ادعایش باطل است.

ریشه­ یابی سیاست­های ضد اقتدار تشیع، پیرامون این که شیعه به تمام معنا از برقراری حکومت اسلامی دور نگاه داشته شود، یا اگر حکومت بر اساس مبانی حکومت اسلامی نیست، حکمرانی از تبار شیعیان در راس کشوری مسلمان قرار نگیرد، به دوران­ های بعد از رحلت رسول (ص) خدا بر می ­گردد که امثال کعب­ الاحبار یهودی در شکل گیری شورای تعیین خلیفه موثر بودند­. در کنار بنی امیه و بنی العباس که به ظاهر مسلمانی می­کردند­، امثال کعب الاحبار یهودی را قراردادند و به این نیز اکتفا نکرده برای حسن بصری و سفیان ثوری کرامت ­سازی کردند تا سخنان آنان که در راستای منافع غیر مسلمانان است تاثیر بخشی داشته باشد و با داستان ساختگی دربانی معروف بن فیروزان کرخی و جنید بغدادی سنی تصوف را شکل دادند و مشکل دیگری بر مشکلات این چنانی افزود و درست همین ایام مثل ابوهریره، ابن ابی العوجا و ... را برای جعل حدیث استخدام نمودند.

چنان که به استناد گزارش دقیق تاریخ، ابوذر غفاری صحابی وفادار رسول خدا (ص) و حامی وصی او علی مرتضی (ع)، چوب دستی­ اش را در حالی که کعب ­الاحبار یهودی نسبت به مسائل مسلمانان اظهار نظر می­ کرد بر فرق او فرود آورد و فریاد کشید کار اسلام و مسلمانان به جایی کشیده که تو یهودی درباره اسلام و مسلمانان اظهار نظر می­کنی؟!

به هر حال وقایعی نظیر آنچه اردشیرجی – راپورتچی انگلیس – خواسته­اند، یا آشتیانی سیاستمدار ایرانی عصر پهلوی اشاره کرده است، نشان دهنده حقیقتی غیر قابل انکار است که هدف اصلی قدرت های استکباری به چالش کشیدن، موقعیت رهبری تشیع در تعیین سرنوشت سیاست کشور های اسلامی است. زیرا مقام ولایت امر مبارزه با هیولای استعمار در هر کجای دنیا را وظیفه حکومتی دانسته، به هر نوع ممکن جنبش­های ضد استکباری را حمایت یا دلالت و هدایت می­کند. چنان که ائمه طاهرین – علیهم السلام – نیز این روش را داشته­ اند .

کسانی که در خدمت هوای نفس نغمه­ای را آغاز کرده ­اند مورد توجه استعمار قرار گرفته، تحریک به ادعا شده­اند. در کتاب «فتنه­ گران سیاست سیاه» نوشته سید ملک­ محمد مرعشی چنین آمده که مانند صوفی اسلام با لباس زهد و صورتی آراسته سوار بر هودجی با 360 نفر فدائی که اطراف هودج بودند و 50 هزار شمشیرزن به عنوان امام زمان از افغانستان به سوی خراسان حرکت کرد، یا «خواجه یوسف کاشغری» که با هزار جنگجو از میان ترکمنها به نام امام زمان برای تسخیر ایران به سمت گرگان حرکت داده شد ولی هیچکدام از این امام زمانهای انگلیسی موفقیی حاصل نکردند.

 عاشورا و حماسه پرشکوه آن پدیده ای است که همواره رمز و راز نیروی پنهان و آشکار شیعیان و آزادی خواهان بوده است. قدرت این رمز و راز آن چنان است که دشمنان اسلام را همیشه در حیرت و شگفتی و سر درگمی فرو برده است. از این رو دشمنان به ویژه صهیونیسم جهانی بر آنند تا با شبیه ­سازی و بهره­ گیری از این واقعه برای دنیای پوشالی و خیالی خود جلوه­ های جعلی مقدس و آسمانی بدهند. برای مثال در سه کنفرانس جهانی تورنتو، واشنگتن و اورشلیم (بیت المقدس)، «فرانیس فوکویاما» پژوهشگر و تاریخ ­نگار ژاپنی­ الاصل تبعه آمریکا کتاب «پایان تاریخ» خود را در برابر کتاب «برخورد تمدن­ها» اثر ساموئل هانتینگون ارائه کرد. فرانسیس فوکویاما شخصیتی نیمه­ سیاسی و نیمه­ فلسفی دارای کار در اداره امنیت آمریکا و نیز تحلیلگر نظامی شرکت «رند» از شرکت­های وابسته به پنتاگون است. او اظهار نظر نموده که: «بازشناسی هویت شیعه» یعنی، شیعه پرنده­ ای است که افق پروازش بالاتر از تیرهای ماست. پرنده­ ای که دو بال دارد: یک بال سبز و یک بال سرخ.

 او بال سبز این پرنده را مهدویت و عدالتخواهی و بال سرخ را شهادت­ طلبی معرفی کرده که ریشه در کربلا دارد و شیعه را فناناپذیر کرده است. بقاء و پیشرفت تشیع از دو چیز نشات گرفته است: عاشورای حسینی و انتظار فرج به همین دلیل فرانسیس فوکویاما تشیع را به پرنده­ای تشبیه می­داند که دارای دو بال است.

نویسنده معتقد است شیعه بعد سومی هم دارد که اهمتیش بسیار بالاست و او می گوید این پرنده، زرهی به نام ولایت­ پذیری به تن دارد و قدرتش با شهادت دو چندان می­ شود . شیعه عنصری است که هر چه او را از بین می­ برند بیشتر می­ شود. فوکویاما مهندسی معکوس را برای شیعه و مهندسی صحیحی را برای خودشان تعریف می ­کند و می گوید: مهندسی معکوس شیعیان این است که ابتدا ولایت فقیه را خط بزنید! تا این را خط نزیند نمی ­توانید به ساحت قدسی کربلا و مهدویت تجاوز کنید. برای پیروزی بر یک ملت باید مردم را تغییر داد. ابتدا ولایت فقیه را خط بزنید در گام بعدی شهادت طلبی به رفاه طلبی تغییر می­کند. موضع فرهنگ عاشورا و شهادت طلبی موضوعی است که در هر ساله شیعیان با برگزاری مراسم این فرهنگ را زنده نگه می­دارند و ما تصمیم گرفتیم با حمایت­های مالی از برخی از سخنرانان و مداحان برگزار کننده اصلی این مراسم و عقاید و بنیانهای شیعه و فرهنگ شهادت ­طلبی را سست و متزلزل کنیم. مسائل انحرافی در آن به وجود آوریم به گونه­ ای که شیعه یک جاهل خرافاتی در نظر آید.

اگر این دو را خط زدید خود بخود اندیشه­ های امام زمانی را از جامعه شیعه رخت برمی­ بندد. همچنین باید تبلیغات گسترده ­ای را بر ضد جوامع و رهبران دینی شیعه صورت دهید تا آنها مقبولیت خود را در میان مردم از دست بدهند!

اما با اطمینان باید گفت شیعه حقیقی و آگاه و بلکه همه مسلمانان در دنیا با پیروی از قرآن و اسلام و مکتب اهل بیت (ع) و با بهره ­مندی از روشنگری های رهبران دلسوز و آزاده دینی بخصوص رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت الله خامنه ای، این توطئه های شیطانی، صهیونیستی و ضد اسلام را خنثی خواهند کرد.

منبع: دوهفته نامه «دنیز» شماره 102 - مورخ 28 دی ماه 95؛ ارومیه

 


ایکی شاعره بیر شعر!

ایکی شاعره بیر شعر!

اوستاد شامی­دن بیر خاطیره

حمید واحدی

اورمودا منیم یول تاپدیغیم ایلک ادبی انجمن، ارشاد اداره سی­نین شهرچای پارکیندا یئرله­شن دهخدا کتابخانسیندا تشکیل ائتدیگی هفته لیک شعر انجمن ایدی. او زمانلار بیر ایکی ایل ایدی شعر یازیردیم. انجمنه گلن شاعرلردن چوخونون آدی ایندی ده یادیمدادیر، میرحسن سربلند (پولاد)، عبدالحسین شیرپنجه رضایی (تنها)، حاج علی رضایی، محمود صادقپور (شامی)، ... الله تعالی هامیسینا رحمت ائله سین. همچنین عزیز دوستوم کریم گلندام، میر حبیب زمانی، ابراهیم نژادی، بیت­الله جعفری و بیر نئچه گنج شاعر ده اورا گل – گئت ائدیردی.

من بو شاعرلرین آراسیندا ایکی نفر ایله داها آرتیق علاقه ساخلاییردیم؛ شعرلریمی اولارا اوخویور، فکیرلرینی بیلمک ایسته ییردیم. بیری مرحوم «شامی» و ایکینجی ایسه رحمتلیک «تنها» ایدی.

شامی و تنهانین شعرلری او زمانلار منیم اوچون چوخ ماراقلی و تاثیر ائدیجی ایدی. شعرلریمی شامی یه اوخویاردیم او دا ائشیدیب، معین یانلیشلارا دوزه لیش وئرردی. حتی انجمن دن علاوه اونون ایش یئرینه (تعاونی روستایی فروشگاهلاریندا) ده هر دن گئدیب، اونونلا گؤروشوردم، اونا شعر اوخویاردیم، او مرحوم دا دوزلیش دقتله ائشیدیب، نقطه نظرلرینی سؤیلردی. بونا گؤره اونون منیم بوینومدا اوستادلیق و معلیم­لیک حقی وار. او بو گؤروشلرده حتی اؤز شعرلریندن ده منه اوخویاردی. من اونون شعرلریندن چوخونون الیازمالارینی آلیب ساخلامیشام.

او زمانین گنج شاعرلری آراسیندا من شامی یه داها چوخ یاخینلاشدیم، 17 – 18 یاشیم وارایدی؛ اونون دا تخمیناً 35 یاشی. البته شامی­نین شاعر دوستلاری چوخ ایدی، مرحوم عباس بزرگ­امین، کریم گول­اندام، علی شریف دلجویی (آدسیز)، عسگر شاهین پر، حبیب زمانی، عادل پیر شاهوردی (آرمان) و ...

من او زمانلار چوخ فارسجا شعرلر یازیردیم، تورکجه شعرلریم ایسه شامی و تنهانین شعرلری­نین تاثیری آلتیندا ایدی. شامی­یه بیر فارسجا غزل اتحاف ائتمیشدیم، اونو بیه­نیبب، منی آلقیشلادی و بیر - ایکی مصراعسینی دا اصلاح ائتدی. غزل بو ایدی:

دل از زیارت یاران ز شوق لبریز است

شنیدن سخن دوستان دل­انگیز است

کنیم گفته تاریخ گوشواره گوش

که زندگانی اسلاف عبرت­آمیز است

شکوفه­های دلم زردگونه گردد از آن

که در درون دل من همیشه پاییز است

چنان محبت تو گشته با دل من عجین

«شکنجه­های تو بر من محبت­آمیز است»

مجال گفتن حق بر همه میسر نیست

چرا که در پس هر پرده تیغها تیز است

به شهر اورمیه «شامی» است شهریار سخن

اگر چه جایگه شهریار تبریز است.

***

دئدیگیم کی مرحوم عبدالحسین تنها ایله ده سیخ علاقه ده ایدیم، بیر مدت ده بینالارا رنگ وورماق و رئمونت ایشلرینده اونون یانیندا شاگردلیک ائتمیشدیم. تنهانین عالمی شامی ایله فرقلی اولماغینا باخمایاراق، من هر ایکیسیندن تاثیر آلیردیم. شامی­یه یازدیغیم فارسجا غزلین سونوندا «شامی» کلمه­سینی «تنها» کلمه سی­ایله عوضله ییب، مرحوم تنهایا تقدیم ائتدیم! البته بو ایش منیم خاملیغیمدان تؤرنمیشدی! ... نه ایسه، تنها رحمتلیک ده به­یه­ندی و منی تحسین ائتدی. حتی ازبرله میشدی و هر یئره بیرگه گئتسیدیک، منی هوسلندیرمک اوچون، او غزلی اوخویاردی! قضادن بیر گون تنها ایله بیرگه اونون ماتاسکلتینه (موتورسیکلتینه) اوتوروب اورمیه­نین اطرافیندا اولان «بارجوق» کندینه شامی­گیله قوناق گئتدیک. دانیشیقلار آراسیندا شامی بیردن اوزونو تنها مرحوما توتوب: «حمید بیر تزه غزل یازیب!» دئدی. من ایسه بو سؤزو ائشیدنده ائله بیر حالا قالدیم کی، الله بیلیر! ... تنها سؤیله دی: هه، منه ده اوخوموشام، یاخشی دیر!

من بو سؤزدن داها آرتیق آجیناقلی بیر حس کئچیردیم. شامی رحمتلیک اؤز شعرلرینی یاددا ساخلامازدی و دفتر – کاغاذ اوزوندن اوخویاردی، آمما منیم او غزلیمی حفظ ائله میشدی! ... باشلادی شعری اوخوماغا؛ هر بیتی اوخودوقجا من تر تؤکوردوم! اور­کده آللها یالواریردیم که سون بیتینی اوخوماسین!!

شامی سون بیته یاخینلاشدیقجان منیم حالیم ده­ییشیردی ... بئشینجی بیتی اوخودوقدان سونرا، اوزونو تنهایا توتوب دئدی: سونونجو بیتی ده بیلیرسن دا!...

تنها دا باشینی ترپتمکله اونون سؤزونو تایید ائله­دی.... ندنسه، رحمتلیک شامی آلتینجی و سونونجو بیتی اوخومادی و من داها چوخ خجالت چکمکدن خلاص اولدوم .... مجلس قورتاردی.

البته آیدین دیر کی، او مرحوم نه اوچون سونونجو بیتی اوخومادی! ... هر حالدا بو دا بیر درس ایدی من اوچون، ائله او ساعتدن عهد ائله­دیم کی بیر ده بو ایشلردن گؤرمه ییم!

تانری­دان هر ایکی شاعریمیزه رحمت دیله ییرم.

منبع: نشریه «دنیز» شماره 97